Çayın Kısa Tarihi

Sudan sonra en fazla tükettiğimiz çay içeceğini biraz daha yakından tanımamız gerektiğini ve yaşam kaynağımız kadar hayatımızın içinde bulunan bu içeceğin ne olduğunu bilmemizde fayda olduğunu düşünüyorum.

Efsanelere göre çayın öyküsü kısaca şöyle; Shen Nung isimli Çinli bir imparator içecek su kaynatırken bir çay dalı ile ateşi yelpazeliyormuş. Rüzgarın esmesiyle birlikte bitkinin bazı yaprakları suyun içine düşmüş. Akabinde Shen Nung’un bunun tadına baktıktan sonra hoş ve dinçleştirici bir içecek olduğunu fark etmiş.

Çay, sürekli yeşil kalan bir çalının kuru yaprakları, tomurcukları ve çiçekleriyle demlenir. Eski zamanlarda insanlar çay yapraklarını yaralara sürünce iyileştirici etkisini görmüşler. Çay bir içecek olmadan önce ilaç olarak kullanılırmış.

Çayın Avrupa’ya ilk defa1630 yılında bir Hollanda gemisiyle gelmiştir. Daha sonra çay Hollanda’dan Fransa ve İngiltere’ye yayılmıştır. Çay, Avrupa’nın doğuyla ticari ilişkilerinin temelini sağladı. Avrupa’ya yayılmasıyla beraber çay, İngiltere başta olmak üzere Avrupa’da popülaritesi yüksek, lüks bir içecek kabul görmüştür ve törenler eşliğinde sunuluştur. Fakat zamanla üretimin artmasıyla ve yaygınlaşmasıyla çay değerini kaybetmiştir.

Çay Osmanlı’da bazı esnafların çay ithalatı yapmasıyla topraklarımıza girmiştir. Sultan Abdulhamid döneminde Çin’den özel olarak getirtilen fidanlar Bursa’da dikilmiş fakat ekolojik sebeblerden dolayı Bursa’da yetişmesinin mümkün olmadığını anlamışlardır.

Mustafa Kemal Atatürk, Türkiye topraklarında yetiştirilebilecek bir bitki olan çayın yaygınlaşması için çalışmalara başlamış. Kahvenin pahalı yüzüne karşılık çay, daha ucuza imal edilebilen ve kolay ulaştırılabilen bir içecek olmuş. 1900'lü yıllarda Karadeniz'in özellikle Rize ilinde çayda önüne geçilemez bir büyüme gözlemlemiş. 1924 yılında devlet tarafından Rize'de çay yetiştirilmesi konusunda bir yasa çıkarılmış. 1930'lara gelindiğinde Gürcistan'dan alınan 70 ton siyah çay tohumu ekilmiş ve Rize'nin bir çay cenneti olması sağlanmış.

Bir sonraki yazımda görüşmek dileğiyle sağlıcakla kalın...

Hazal Batur