Yemek Kartları ve İşletmeler

Yemek Kartları ve İşletmeler

Son 10 yılda günümüz yiyecek içecek sektörü içinde yer alan restoranların en büyük sorunlarından biri maalesef ki ciddi komisyon oranları ile çalışan ve işletmeleri kendileri ile çalışmaya bir nevi mecbur bırakan yemek kartı firmaları.

Bugün çoğunlukla büyük şehirlerde yer alan restoranların mecburen katlanmak zorunda oldukları bu firmalar maalesef işletmelerin elini kolunu bağlamakta ve piyasa içerisinde at istedikleri gibi davranabilmektedirler. Bugün piyasayı tekel hale getirmiş olan çok büyük 5 firma var ve bu firmalar global olarak dünyanın bir çok ülkesinde hizmet verseler de sanırım bu kadar rahat davranabildikleri başkaca bir ülke yoktur.

Sistemin nasıl işlediğine gelince, Yemek çeki firmaları, personeline 100 liralık yemek kartı veren işletmelere bunu 95 tl. ye mal edeceğine dair bir anlaşma yapıyor. İşletme ayağında ise bunu işletmeden 102-103 tl olarak tahsil ediyor. Arada kalan %7-9'luk dilimi de işletmelerin sırtına yüklüyor. Hal böyle olunca ekstra gelen bu oran, ay sonunda koca bir meblağa dönüşüyor.

Avrupa ülkelerinde %3 gibi komisyonlarla çalışan bu firmalar, söz konusu bizim ülkemiz olduğunda bu oranları %10’lara kadar çekmekteler. Hal böyle olunca da üzerlerinde onca mali yük olan işletmeler (sgk gelir vergisi kira personel vb.) bu yüklerin yanında bir de kendisine yüklenen bu yüzdelik dilimlerle baş etmeye çalışıyorlar.

Kısaca bir örnek vermek gerekirse;

Piyasanın en önemli online yemek sipariş etme firmasından işletmenize 50 tl. lik bir ürün sipariş edildiğinde; 50×0,14=7 tl. online firması komisyonu, 50×0,09=4,5 tl. yemek çeki firması komisyonu olarak bir hesaplama yaparsak. Online ve yemek çeki ile yapılan bir satışta daha hiçbir maliyet hesabına girmeden 50 tl. üzerinden 11,5 tl. komisyon ödenmektedir. Bu hesaba diğer maliyetlerde eklendiğinde durum işletmeler için çoğu zaman içinden çıkılmaz bir hal almaktadır.

İş sadece komisyon ödemekle de bitmiyor tabi, daha sonra yemek çeki firmalarına işletme tarafından fatura edilen bu tutarlar 60 güne kadar uzanan bir vade de işletmelere ödeniyor, ki bu süreyi de yine vereceğiniz komisyon oranları uzatıyor ya da kısaltıyor. Maalesef onca gider altında zaten ezilen ve var olma mücadelesi veren işletmelerin, bu komisyon oranları ile uzun vadede baş etmesi hiç mümkün olmayacak.

Peki, İşletmeler bu yemek kartları ile çalışmaya mecbur mu...? Hayır, elbette değil ama bugün çalışan kesimin %80’lik bir dilimi kendilerine işverenleri tarafından dağıtılan ve aylık belli limitler yüklenen bu yemek kartları ile yemeğe çıkıyorlar. Bu yüzden özellikle öğle yemeklerinde bu yemek kartları ile satış yapmayacak işletmelerin işi iyice zorlaşacaktır. Zaten son yıllarda devamlılıklarını sürdürme konusunda ciddi sıkıntılarla karşı karşıya olan işletmelerin, hal böyle olunca da bu firmalarla çalışmayacağım demesi çok kolay alınacak bir karar değil.

Çözüm bulmak ise sadece işletmelerin kendi başına yapabileceği bir iş değil. Boykot zaten çözüm değil. Sorumluların, dünya ekonomisindeki sistemleri inceleyerek genel işleyişe göre bu oranların makul düzeylere gelmesi konusunda duyarlı olmaları gerekiyor.

Sevgiyle kalın...

A. Gökhan AKIN