Gastronomi Turizmi
Yiyeceklerin turizm amacıyla kullanımını tanımlamak için “gastronomi turizmi”, “mutfak turizmi”, “beslenme turizmi”, “gurme turizmi” ve “yiyecek turizmi” gibi kavramlar kullanılmaktadır.
Gastronomi turizmi, temel motivasyon faktörü, özel bir yemek türünü tatmak veya bir yemeğin üretilmesini görmek amacıyla, yiyecek üreticilerini, yemek festivallerini, restoranları ve özel alanları ziyaret etmek şeklinde tanımlanabilir. Bununla birlikte özel bir yemeği tatmak, yemeklerin farklı üretim süreçlerini görmek veya bir şefin elinden yemek yemek yine bu kapsamda ele alınmaktadır (Yüncü, 2009,29-30).
Gastronomi turizmi, Türkiye’de de birçok destinasyon açısından önem taşımaktadır. Dünyanın en zengin mutfakları arasında yer alan Türk Mutfağı, doğru bir konumlandırma ve yaratılacak çekici bir imajla, destinasyonların markalaşmasına büyük katkılar sağlayacaktır (Cömert, Özkaya 2014, 63).
Turistlerin bir ülkeyi ziyaret ettiklerinde o ülkenin mutfak kültürünü tanımak istedikleri bilinmektedir. Ülkelerin mutfak yapısı incelendiğinde kendine özgü malzemeler, farklı araç-gereç, farklı pişirme ve hazırlama tekniklerinin olduğu söylenebilir. Türkiye’de, yaşanan bölgenin iklimi, yetiştirilen sebzeler ve meyveler, yetiştirilen hayvan türleri ve çeşitliliği ile bağlantılı olarak farklı yemek çeşitleri bulmak mümkündür. Özellikle yetiştirilen sebze ve meyveler o bölgenin mutfak kültürünü ve çeşit zenginliğini etkilemektedir. Bu farklılıklar iller, ilçeler ve köyler arasında bile değişiklikler gösterebilmektedir (Pekyaman, 2008, 19).
Günümüz turizm hareketlerinde, kültürel ve geleneksel değerlerine sahip çıkan destinasyon bölgelerine doğru turistik ziyaretin başladığı söylenebilir. Ayrıca, mutfak kültürümüzün mevsimlik tat ve çeşitlilik özelliğinin olması da turistik hareketliliğe katkı olabilmektedir (Şavkay, 2000:11).
Gastronomi, Kültür ve Turizm İlişkisi
Kültürel çekicilikler, tarih öncesi ve tarihi devirlere ait bilim, din ve güzel sanatlarla ilgili olaylar, dil, mimari tarz, spor ve eğlence aktiviteleri, yöresel mutfak, modern popüler kültür, el sanatları, endüstri alanları, ticari yerler, folklor, gelenek, zanaatlar, mutfak, ünlüler, festivaller, sergiler, kutlamalar, fuar, yarışma, gibi pek çok biçimlerde ortaya çıkabilir. Bu çekiciliklerin ortaya çıkması turizm hareketlerini doğurabilir. İnsan emeğiyle şekillenmiş ve diğer insanların merakını çekebilecek obje ve olaylar kültürel çekicilik kapsamına girmektedir (Öter, 2005:127).
İnsanlar kültürel açıdan zengin yerleri görmek, gittikçe kaybolan yaşam biçimlerini öğrenmek ve izlemek, kültürel değerleri bir anı olarak korumak, kırsal yerleşim yerlerine gitmek, yerel halkın yemeklerini tatmak, halk gösterilerin izlemek, festivallere katılmak ve eski sanatları görmek istemektedirler (Avcıkurt, 2003:10). Çünkü kültür, yalnızca o bölgeye has bir özelliktir.
Turizm sektörünün vazgeçilmez bütünleyicisinin yiyecek ve içecek faaliyetleri olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. Benzersiz bir yeme ve içme deneyimi müzeler, eğlence ve alışveriş gibi turistleri cezp etme gücüne sahiptir. Gastronomi turizmi yıllardır seyahat endüstrisi içinde ortaya çıkmaya en gözde adaydır. Çünkü yemek ziyaretçilerin yeni ve egzotik yerleri tanıması için en iyi yollarından biridir. Seyahat ederken turistlerin yaklaşık %100’ü için yemek en büyük üç favori turistik faaliyetten biridir. Şarap ve Mutfak ile ilgilenen turistler ile müzeler, gösteriler, alışveriş, müzik, film festivalleri ve rekreasyon etkinlikleriyle ilgilenenler arasında mutlak bir ilişki vardır (Kesici, 2012: 35).