Balkan Mutfağı

Balkan mutfağı, Balkan coğrafyasında bulunan ülkelerin ortak mutfak kültürü sayılmaktadır. Arnavutluk, Bosna-Hersek, Bulgaristan, Karadağ, Kosova,, Makedonya, Yunanistan, Sırbistan, Hırvatistan, Slovenya, Romanya ve Türkiye Balkan ülkeleri olarak geçer. Türkiye'nin yüzde 5'i, Romanya'nın yüzde 9'u, Slovenya'nın yüzde 27'si, Hırvatistan'ın yüzde 49'u, Sırbistan'ın ise yüzde 73'ü Balkanlar'da yer almaktadır.

Balkan ülkelerinin kendisine özgü yöresel özellikleri vardır fakat Akdeniz mutfağından da etkilenmiştir. Balkan yemek kültürü; Türk, Yunan, İtalyan ve Macar yerel mutfak pişirme ve yeme kültürlerinin de karışımıdır.

Balkanlar yemekleri ve bize çok benzeyen yaşam kültürleriyle her zaman sevdiğimiz, yakın hissettiğimiz bölgelerin başında gelir. Adeta bizim mutfaklarımızda pişenlerle ortak gibi.

Sadece Türkiye’nin değil aslında, aynı zamanda Avrupa ve Asya arasında bir koridor olan Balkanlar, binlerce yıllık kültürleri boyunca birçok medeniyetten etkilenmiştir. Yüzyıllar süren Osmanlı egemenliği ve coğrafi konum, doğal olarak kendisini yemek kültüründe de göstermektedir.

Balkan yemekleri genellikle et ve hamur işi ağırlıklıdır. Hamur işlerinden çorbalara kadar birçok tarifte et mutlaka kendine yer bulur. Et yemeklerinde de daha çok dana ve kuzu eti tercih edilir.

Balkanlar ile Anadolu her zaman iç içe yaşadığı için iki mutfak kültürü her zaman birbiriyle etkileşim halinde olmuştur. Türk mutfağı ve Balkan mutfağı, hamur işi ve etten yapılan yemek türleri ile ününü dünyaya yaymıştır. Tıpkı Anadolu ve Akdeniz mutfaklarında olduğu gibi, Balkan mutfak kültüründe de baharatın yeri büyüktür. Köfteler ve et yemeklerinin yanı sıra börek içi ve mezelerde de bolca baharat kullanılmaktadır. En sık kullanılan baharatlar tuz, karabiber, kuru nane, pul biber ve toz biberdir.

Başta Makedonlar, Bulgaristan göçmenleri, Arnavutlar ve Boşnaklar olmak üzere ülkemizde yaşayan balkan göçmenleri nefis yemek kültürünü de yanlarında getirmişlerdir. Börek ve köfte kültürünün dehaları olarak tanımlayabileceğimiz Balkanlar kendi yemek kültürlerini ülkemizde de güzel bir şekilde yaşatmaktadırlar.

Yemyeşil coğrafyasıyla Balkan topraklarında organik otlarla beslenen hayvanlar, sofralara lezzetli etler olarak dönmüştür. Eğer bir gün yolunuz bu coğrafyaya düşerse, ki mutlaka tavsiye ediyorum, kesinlikle et yemeklerinin tadına bakın. Boşnak böreğini ve cevabi (cevapcici) köftesini mutlaka yemelisiniz.

Ayrıca değinmek istediğim bir konu daha var. Bosna’da pastırmalı sucuk ve kavurma da mutlaka tatmanız gereken lezzetlerden diğerleri.

Sırp ve Boşnak mutfağındaki et pişirme şekli geleneksel Türk mutfağı ile çok yakındır; hatta neredeyse aynı bile diyebiliriz. Bir çok yemeklerin ismi Türk mutfağı ile neredeyse aynıdır. Örneğin yaprak sarma “dolmadakia”, lahana sarması “sarmale”, bnarbunya “barbounia”, midye dolma “mydia”, helva “halva”, çorba “ciorba”, pide “pite”, börek “burek” gibi örnekler verebiliriz.

Yurtdışında gönül rahatlıyla, kararsız kalmadan yiyebileceğiniz leziz yemekleri Balkanlar’da yabancılık çekmeden afiyetle yiyebilirsiniz. En güzel börek ve pide çeşitleri Balkan mutfağından çıkmaktadır. Patatesli, ıspanaklı, kıymalı, tahinli, yoğurtlu ve lahanalı.

Bir sonraki yazımda görüşmek dileğiyle sağlıcakla kalın...

Arif Can Şen